Dinsdagavond 10 november was ik als voorzitter van NRK verpakkingen te beluisteren in de uitzending van De Hofbar van omroep Powned. Ik vind het heel goed dat actualiteitenprogramma’s onderwerpen onder de aandacht brengen die niet begrepen worden door de burgers, en als industrie moeten we daar onze visie laten horen. Een week voor de uitzending waren de opnames gemaakt en van het interview van ongeveer anderhalf uur is nog geen drie minuten uitgezonden. Dit inkorten is zoals met een voetbalwedstrijd; met een samenvatting van een paar minuten heb je niet de hele wedstrijd gezien. Vandaar even kort een samenvatting van wat ik allemaal met presentator Rutger Castricum besproken heb en wat mijn boodschap kort en puntsgewijs is aan de inwoners van Nederland en al onze beleidsmakers.
- De zorg voor het milieu is een verantwoordelijkheid van ons allen. Wij als industrie maar ook van de politiek en de burger. Een beter milieu begint bij onszelf.
- Nog maar een paar jaar geleden kenden wij als kunststof industrie een lineaire economie. We hebben met elkaar de afgelopen jaren heel veel bereikt. Europese doelstellingen qua inzameling en verwerking worden ruimschoots gehaald. Onze ambitie is dat alles op een milieu technisch verantwoorde manier verwerkt wordt. Zover zijn we nog niet, maar daar werken we wel naartoe. Als industrie investeren we significant in onder andere nieuwe grondstoffen, recepturen en inzet van recyclaat, met het materiaalverduurzamingsplan (Re-duce, Re-use, Re-cycle, Re-design & Re-new*) als leidraad.
- Tijdens recessies of in coronatijd kunnen markten tijdelijk uit balans raken. Grondstofprijzen van prime grondstoffen die laag zijn en markten, zoals bijvoorbeeld de automotive, die tijdelijk geen regranulaten afnemen. We moeten ons niet laten leiden door het moment maar de lange termijn visie in het oog blijven houden. Er wordt veel geïnvesteerd om meer en beter te recycleren, zowel in mechanische als chemische recycling. Die investeringen zijn cruciaal om onze doelstellingen te halen.
- Voor de weg naar een duurzamere toekomst ligt geen draaiboek klaar. Er is met het oog op ons klimaat echter ook geen tijd om te wachten totdat het perfecte draaiboek klaarligt. Dat is met elkaar besluiten nemen, dingen leren en constant verbeteren. We hebben al flinke stappen voorwaarts gezet en er zullen er nog meerdere volgen. Waarbij alle partijen in de keten constant hun verantwoordelijkheid moeten nemen.
- Dat reststromen inzameling geld kost moge duidelijk zijn. Dat die kosten doorberekend worden in het eindproduct of betaald worden via de afvalstoffenheffing moge ook duidelijk zijn. Het principe ”de vervuiler betaalt” is goed. Hoe dat precies gebeurt, is ook een leerproces. Zelf ben ik een heel groot pleitbezorger voor een beleid in heel Nederland, alleen dan kunnen we het duidelijk maken aan de burger. Naar mijn mening moeten we het weghalen bij de lokale politiek, en er een landelijke, eenduidige standaard voor maken.
- Tot slot heb ik me uitgesproken over het sterk uiteenlopende afvalbeleid in Europese landen. De berichtgeving over het Nederlandse beleid komt in een nog ander daglicht te staan als je, je realiseert dat enkele Zuid- en Oost-Europese landen geen inzamelstructuur, of geen verwerkings- of recycling capaciteit hebben. Daar worden de afvalstromen dus ergens op een hoop gegooid om vervolgens zich verder te verspreiden in het milieu. En diezelfde overheid, diezelfde landen, zijn er trots op dat ze o.a. het wattenstaafje gaan verbieden. Er is geen beleid om te voorkomen dat afval in het milieu terecht komt.
- De boodschap was dat onze overheden een hele grote denkfout maken. Ons hoofddoel is verduurzamen en een middel om te verduurzamen is circulariteit. Nu is circulariteit het hoofddoel geworden en wordt verduurzaming compleet uit het oog verloren. Ik heb het volgende voorbeeld gegeven: Een sambalzakje inzamelen, 10 keer wassen, 10 keer ontgeuren om er vervolgens geen markt voor te hebben geeft geen duurzaamheidsvoordeel. De milieubelasting van het recycleproces is een veelvoud van de milieuwinst, compleet zinloos. Dit moet je verbranden mét energieterugwinning. Elke kilo vervuilde en ongeschikte verpakking voor recycling bespaart één kilo fossiele grondstof omdat het dezelfde calorische waarde heeft. 96% van alle fossiele grondstoffen worden gebruikt voor energie en 2% voor verpakkingen. Waarom mag je fossiele grondstoffen direct verbranden om er energie uit de halen en waarom mag je verpakkingen die al een keer dienst gedaan hebben, en niet duurzaam te recyclen zijn, niet verbranden met energie terugwinning? We moeten met elkaar een optimum vinden van wat milieuverantwoord kan worden gerecycled.
Verduurzamen doen we samen; overheid, industrie, verpakkers, afvalverwerkers, burgers én journalistiek. Door samen te werken aan oplossingen maken we het verschil. Laten we samenwerken om die transitie te maken!
Joan Hanegraaf, voorzitter NRK Verpakkingen en CEO Oerlemans Packaging Group
*kijk op www.rethink.nl voor uitleg van dit duurzame programma
Een terecht punt over het dilemma tussen duurzaamheid en circulariteit. Ik roep al veel langer dat het in het kader van duurzaamheid wellicht helemaal niet erg is dat bepaalde verpakkingen, na gebruik, verbrand worden. Als het belang van de verpakking voor bv de houdbaarheid dermate groot is dat het streven naar een “eenvoudige monomateriaal verpakking” niet realistisch is dan is het helemaal niet erg dat deze verpakking verbrand (met energieterugwinning uiteraard) wordt. Het enige is dat we in de sortering deze scheiding nu nog niet kunnen maken. Wellicht dat technieken als Watermarking hier behulpzaam kunnen zijn. Dan kunnen we bij het sorteren hier rekening mee houden en op die manier werken aan verbetering van de circulariteit en duurzaamheid tegelijkertijd. Immers veel van de problematische verpakkingen zijn inderdaad niet goed recyclebaar. Door deze uit de recyclingstroom te verwijderen hebben voor beide thema’s een voordeel. Hoe krijgen we dit op de agenda bij bv het Afvalfonds? Groet, Berry Bellert
Berry Bellert